Posts de Anna-Pèire
Lo minjar de la setmana (5-7 ans)
Cançons Lo minjar de la setmana Que i a mes d’ua comptina suu minjar de la setmana. A tu de descobrir las paraulas… http://arraton.fr/arraton.fr/wp-content/uploads/2021/01/18-Piste-18.mp3 Diluns, sopa de gruns Dimars, sopa de farç Dimècres, sopa de clèsques Dijaus, sopa de calhaus Divès, sopa de céners Dissabte, sopa de pasta Dimenge, sopa de hitge M. Crastes (Gers)…
Lire la suite41 – Países d’Estats e Eleccions (10-12 ans)
Istòria Países d’Estats e d’Eleccions En Gasconha, Agenés, Armanhac, Astarac, Bigòrra, Bearn, Comenge, Gavardan, Labord, Marsan, Navarra, Nebosan, Quate-vaths, Ribèra-Verdun, Sola e Vasadés, qu’èran países d’Estats. Qu’ei a díser qu’èran gavidats* per ua amassada compausada de delegats deus tres ordis (clergat, noblessa, tèrç estat) de cada país. Edicte deu rei de 1633 de convocacion…
Lire la suiteLa Tèrra que vira a l’entorn deu Sorelh (8-9 ans)
La Tèrra que vira a l’entorn deu Sorelh En 280 avant Jèsus Crist, un Grèc, Aristarc de Samos, qu’imagina la Tèrra que vira a l’entorn deu Sorelh, mès ne’u pòt pas provar. En 1553, Nicolau Copernic hè calculs qui demostra l’eliocentrisme (centrat sus Èlios, lo Sorelh en grèc) e Galilèu qu’ac confirma dab un…
Lire la suiteLo Desman, un animau d’a nosta (5-7 ans)
NATURA Lo desman http://arraton.fr/arraton.fr/wp-content/uploads/2021/01/lo-desman.mp3 Adiu, Desman, Marie-Claude Guerineau E’m reconeishes ? Que soi de la familha deu bohon. De vertat, que m’apèri desman. Los Francés que m’apèran tanben arrat-trompeta pr’amor lo men nas que’s sembla a ua trompa. N’ei pas entà trompetar, mes entà cercar insèctes e vèrmis* qui viven dens los gravèrs* deus arrius. Qu’èi…
Lire la suite40 – Gascons en America (10-12 ans)
Istòria Gascons en America Pendent las guèrras de religion, los protestants que volón crear colonias en America tà húger* las persecucions. La prumèra colonia que s’establí a Rio, au Brasil, de 1555 a 1560 mes ne s’escadó* pas. La Florida francesa En 1562, lo capitani Joan Ribault que creè un fòrt en Florida. Que se’n…
Lire la suitePassacarrèra deu 24 de deceme (8-9 ans)
Tradicion Passacarrèra deu 24 de deceme Hiu hau ! eras iròlas de Nadau ! [Youpi ! Les châtaignes de Noël !] Lo 24 de deceme, los mainats que passan dens las carrèras dab pelhas a tot anar. A hum ! a hum ! a hum ! Dejà per las maisons que s’aubrishen las…
Lire la suiteGargantuan (8-9 ans)
Gargantuan D’on ei Gargantuan, n’ac sabem pas, mes, de segur, que passèc entà nosauts. Que disen que vivèva a l’Edat Miejancèra, que venguèva deu costat de Bordèus e que’s n’anava entà l’Espanha. Gargantuan per Pertuzé – Alinéas Era un òme haut sèt còps coma lo cloquèr* de la glèisa. Qu’avèva ua hame* de gigant, e…
Lire la suiteLo còs (5-7 ans)
SCIÉNCIAS Lo còs Qu’avem un sarròt de mots entà parlar deus dits : Dit poç : pogar ; cracapedolh, clacapedolh, matapiòcos [écrase-pou] ; arrapa-quan-pòt [attrape quand il peut] Dit indici : dit segond ; lecatopins [lèche-pots], lecapadena [lèche-poêle] ; escarratopia, curatopia [récure-pot] ; gosta-la-saussa [goute la sauce] ; dit shucader [doigt à sucer] ;…
Lire la suite39 – Guèrras contra l’Espanha -10-12 ans)
Istòria Guèrras contra l’Espanha En Italia, lo reiaume de Naples qu’èra gavidat* per cosins deu rei de França de la Maison d’Anjou. Mes en 1442, que passè au rei d’Aragon qui serà rei d’Espanha en 1469. Que s’enseguín guèrras on participèn los Gascons, soldats plan estimats. La batalha de Marinhan (1515) En 1494, Carles…
Lire la suiteLa Via leitosa e lo sistèma solar (8-9 ans)
La Via leitosa e lo sistèma solar Qu’aperam univèrs l’ensemble de tot çò qui existish. 13,7 miliards d’annadas a, que veng un gran expandiment, lo Big Bang. L’univèrs qu’ei enqüèra tot petit, petit, e qu’ei ua « garbura » hèra densa e hèra cauta. Puish, l’univèrs que vad mei gran e mensh caut. Atòmes…
Lire la suite