8-9 ans
La Via leitosa e lo sistèma solar (8-9 ans)
La Via leitosa e lo sistèma solar Qu’aperam univèrs l’ensemble de tot çò qui existish. 13,7 miliards d’annadas a, que veng un gran expandiment, lo Big Bang. L’univèrs qu’ei enqüèra tot petit, petit, e qu’ei ua « garbura » hèra densa e hèra cauta. Puish, l’univèrs que vad mei gran e mensh caut. Atòmes…
Read More
L’ors (8-9 ans)
L’ors Las de chucar sons urps*, l’ors voló minjar mèu* ; A l’estanga*, l’abelha empleguè tot son hèu*. L’ors ne serà malaut, b’ac sap, mes la hartèra* Eth voló. De taus gents be’n coneishi jo hèra… hi hi hi… Loiset de…
Read More
Viatjar dens l’espaci (8-9 ans)
SCIÉNCIAS Viatjar dens l’espaci Tà viatjar sus Tèrra, que prenguem un veïcule, que botam carburant. Quan ne n’i a pas mei, que nos arrestam en ua pompa d’essença, lo plen e haut ! Per exemple, en Australia, los camions que deven rotlar longtemps sense tornar prénguer gasòli. Qu’ajustan sèrvas* pertot (en jaune sus…
Read More
Fabrica un shiulet (8-9 ans)
NATURA Shiulet Que pòts fabricar un shiulet dab l’òs d’un fruit (abricòt, ceresa, pershec, prua). Pren l’òs e freta’u sus ua pèira tà l’obrir sus un costat. Tira l’amètla* se n’ei pas boharòc* dab ua estaca* o un clau. Boha suu hiu deu horat. Aqueths shiulets que’us hèn parièr dab los copets deus aglands. Alavetz…
Read More
Lo partatge (8-9 ans)
Lo partatge Jo sabi un conte. Un jorn, l’Agla digoc a l’Astoret* e a l’Agaça* : ― Associem-nos ende caçar ensemble. ― Agla, coma voleràs. Autanlèu, l’Agla, l’Astoret e l’Agaça partiscón entà la caça. A sorelh cochat, avèvan dejà gahat tres cents caps de gibièr de tota raça. ― Ara, ça digoc l’Agla, s’agís de…
Read More
Eths medecins (8-9 ans)
Eths medecins Eth medecin Va-plan que vegèva* un malaut Potinguejat* tanben peth sué confrair Va-mau. Aqueste que disè : « non n’a pas per dus dias. » Eth aute arresponó : » d’aqueras maladias Eths de qui’n son tocats que’us n’ei tostemps sortits. » Jamès non s’acordèn, tostemps de dus avís. Va-plan volè sagnar* ; mes après…
Read More
L’ariçon (8-9 ans)
NATURA L’ariçon Au casau, que trobam ariçons : ariçons de castanhas mes tanben ariçons qui corren. Que son cobèrts de hissons*. L’ariçon deu casau que drom lo dia e que caça* de nueit : vèrmis*, limacs, escargòlhs. Qu’ei l’amic deu jardinèr. En cas de dangèr que’s hica en pelòta…
Read More
L’agla e lo renard (8-9 ans)
L’agla e lo renard Un jorn, l’Agla planava dens lo cèu. Lo Renard, qui l’espiava d’ençà-vath*, lo tirèc la lenga. Mès l’Agla a de bons uèlhs. Coma un eslambret*, caijoc* suu Renard, se l’emportèc mès haut que las crums*, e lo larguèc. En bèth càiger, lo Renard cridava : « Portatz palha ! Portatz…
Read More
Las hoas (8-9 ans)
NATURA Las hoas Buteo buteo en latin, buzzard en anglés, buse variable en francés, qu’a mei d’un nom en gascon, per exemple, la hoa (Gèrs), la tora (Lanas), la toda (Bearn), la buta (Vath d’Aspa), la votera (Comenge), la bissòca (Medòc) o la bossaca (Vath d’Aran). Lo mei sovent, que pòdes véser ua hoa…
Read More
Avisa’t aus dangèrs (8-9 ans)
Avisa’t aus dangèrs Aten que sia partit lo bus avant de traversar Un còp devarat deu bus, aten que sia partit tà véser de plan los veïcules qui rotlan, e tà que los conductors te védian tanben. Escota çò qui’s passa peu torn de tu Sias plan atentiu aus…
Read More