10-12 ans
45 – La refòrma municipau (10-12 ans)
Istòria La Refòrma municipau En Gasconha, cònsols elegits cada annada peus poblans que gavidavan* las comunautats (vilas e vilatges). Los cònsols que decidivan deus ahars de la comunautat, de las finanças, de la defensa, deus mercats e de la policia tà conservar la tranquilitat deus poblans. Lo poder reiau que cercava a los conta-rotlar. Mei…
Read More
44 – Seuvas e aigas (10-12 ans)
Istòria Las aigas e seuvas Los bòscs servivan aus poblans tà tirar lenha* e husta* e hèr glanar los pòrcs. Que s’i copava hòrt d’arbes e los carboèrs e veirèrs que se’n servivan shens mesura. Las aigas servivan a pescar, au flotatge deu boès e aus molins. Mèstes de las aiguas e seuvas* que gerivan…
Read More
Lo corbàs e lo renard (10-12 ans)
Lo corbàs e lo renard Mèste Corbàs, ser un aubre pincat*, Qu’avèva a son bèc un hromatge. Mèste Renard, peu herum* alisiat*, Le ditz, en son lenguatge : » E adiu, Mossur Corbàs ! Coma ès beròi, lusent, e coma e’m semblas gras ! Sens mentir, se lo ton ramatge* Es fin e clar…
Read More
43 – Los intendents (10-12 ans)
Istòria Los intendents Tà governar lo reiaume, lo rei que creè Generalitats, circonscripcions adminitrativas gavidadas* per un Intendent qui avèva poders sus l’armada, los impòsts, la justícia e l’administracion reiau. Que s’ocupava tanben deu desvolopament economic deu país. En Gasconha, que i avèvan las Generalitats de Guiana e la de Lengadòc creadas en 1552 a…
Read More
Sus la tela (10-12 ans)
Sus la tela Se sabèvi, sus la tela, dab lo pincèu Abarrejar* colors verdas, rojas e blancas Que pintrerí un surrèr*, d’arreboishudas* brancas Torçudas dens la blura* esclaretat deu cèu O que harí un pin dret e haut sus ua lana D’abranon* vriulet e calorejant lo mèu O, dens un gavarrar* daurat e…
Read More
42 – Revòltas fiscaus (10-12 ans)
Istòria Revòltas fiscaus Los Gascons n’aimavan pas pagar tròp d’impòsts. Mei d’un còp que’s susmautavan* contra los impòsts reiaus. Ací-baish, quauques uas de las susmautas*. En 1541, lo rei Francés 1èr que voló hèr pagar la sau a las provincias tanhentas* au Gran Tòç. Bordèu que’s susmautè*. Los Bordalés que tuèn lo loctenent generau…
Read More
La cigala e la hromiga (10-12 ans)
La cigala e la hromiga L’estiu se n’èra anat Dab l’autona daurada, E nos avè leishat Soleta dins son prat, La cigala estonada De non pas mei trobar Mosca ne vèrme tà minjar. Calèva Portant víver: E quin hèr shens emprontar? La bestiòta Tota tristòta Donc se’n va La hormiga trobar, La pregant de lo…
Read More
41 – Países d’Estats e Eleccions (10-12 ans)
Istòria Países d’Estats e d’Eleccions En Gasconha, Agenés, Armanhac, Astarac, Bigòrra, Bearn, Comenge, Gavardan, Labord, Marsan, Navarra, Nebosan, Quate-vaths, Ribèra-Verdun, Sola e Vasadés, qu’èran países d’Estats. Qu’ei a díser qu’èran gavidats* per ua amassada compausada de delegats deus tres ordis (clergat, noblessa, tèrç estat) de cada país. Los Estats qu’avèvan poders fiscaus e gerivan*…
Read More
40 – Gascons en America (10-12 ans)
Istòria Gascons en America Pendent las guèrras de religion, los protestants que volón crear colonias en America tà húger* las persecucions. La prumèra colonia que s’establí a Rio, au Brasil, de 1555 a 1560 mes ne s’escadó* pas. En 1562, lo capitani Joan Ribault que creè un fòrt en Florida. Que se’n tornè en França…
Read More
39 – Guèrras contra l’Espanha -10-12 ans)
Istòria Guèrras contra l’Espanha En Italia, lo reiaume de Naples qu’èra gavidat* per cosins deu rei de França de la Maison d’Anjou. Mes en 1442, que passè au rei d’Aragon qui serà rei d’Espanha en 1469. Que s’enseguín guèrras on participèn los Gascons, soldats plan estimats. En 1494, Carles VIII que miè en Italia…
Read More