Istòria geo.

Istòria Timbrada: L’arc de triomfe d’Aurenja     L’arc de triomfe d’Aurenja qu’ei un arc roman bastit au sègle prumèr tà mercar l’entrada de la vila d’Aurosio, en aunor de victòrias de las armadas romanas. Qu’a quasi 20 mètres de long, 8 mètres e miei de larg e 19 mètres de haut. Qu’ei ornat d’esculturas…

Istòria Seria timbrada: Leon Gambetta Leon Gambetta qu’ei un òmi politic vadut* a Caors lo 2 d’abriu de 1838. Lo son pair qu’ei italian e Leon Gambetta que demanda la nacionalitat francesa tà seguir estudis de dret a París tà hèr l’avocat.   Qu’ei elejut deputat de París en 1869. Qu’ei republican. Après la guèrra…

Carcassona Seria Timbrada – 1   Carcassona qu’ei lo capdulh deu departament de l’Aude. La legenda que conta com Dauna Carcas a defenut la vila assetjada per las armadas de Carlesmanhe: Que demorava sonque un porcèth* a minjar dens la vila. Dauna Carcas que l’enviè tà Carlesmanhe dab ua catapulta. Carlesmanhe que’s pensè que los…

Istòria Prosperitat au 2au Empèri Napoleon qu’abdiquè en 1814 mes que tornè au poder tres mes, en 1815. Los navèths reis de França Loís XVIII, Carles IX e Loís-Felip 1èr ne podón manténguer la monarquia qui cessè en 1848. Lo govèrn desmonedat que creè l’impòst deus 45 centimes (per 1 Franc d’impòst, lo monde pagavan…

Istòria Minjar ger e uei Los nostes ajòus que minjavan e que cosinavan autament. Òc ben, mès que vòu díser ? Preïstòria L’homo erectus (òme quilhat), aqueth ominid* que vivèva enter 1,8 milions d’ans e 300 000 avant lo present, que minjava fruts, arrasics*, tubercules, ueus, cucas*, peishs… Çò qu’aimava? Lo crud, lo cueit e lo… poirit…

Istòria La Revolucion Francesa Lo reiaume de França qu’èra endeutat e las cuelhudas* qu’èran de las maishantas en mei d’ua provincia per causa de hred e de ploja. Lo rei Loís XVI que decidí de convocar los Estats Generaus deu reiaume qui s’amassèn en mai de 1789.   En cada provincia, las comunautats que redigín…

Istòria La Refòrma municipau En Gasconha, cònsols elegits cada annada peus poblans que gavidavan* las comunautats (vilas e vilatges). Los cònsols que decidivan deus ahars de la comunautat, de las finanças, de la defensa, deus mercats e de la policia tà conservar la tranquilitat deus poblans. Lo poder reiau que cercava a los conta-rotlar. Mei…

Istòria Las aigas e seuvas Los bòscs servivan aus poblans tà tirar lenha* e husta* e hèr glanar los pòrcs. Que s’i copava hòrt d’arbes e los carboèrs e veirèrs que se’n servivan shens mesura. Las aigas servivan a pescar, au flotatge deu boès e aus molins. Mèstes de las aiguas e seuvas* que gerivan…

Istòria Los intendents Tà governar lo reiaume, lo rei que creè Generalitats, circonscripcions adminitrativas gavidadas* per un Intendent qui avèva poders sus l’armada, los impòsts, la justícia e l’administracion reiau. Que s’ocupava tanben deu desvolopament economic deu país. En Gasconha, que i avèvan las Generalitats de Guiana e la de Lengadòc creadas en 1552 a…

Istòria Revòltas fiscaus Los Gascons n’aimavan pas pagar tròp d’impòsts. Mei d’un còp que’s susmautavan* contra los impòsts reiaus. Ací-baish, quauques uas de las susmautas*.   En 1541, lo rei Francés 1èr que voló hèr pagar la sau a las provincias tanhentas* au Gran Tòç. Bordèu que’s susmautè*. Los Bordalés que tuèn lo loctenent generau…