Istòria geo.
41 – Países d’Estats e Eleccions (10-12 ans)
Istòria Países d’Estats e d’Eleccions En Gasconha, Agenés, Armanhac, Astarac, Bigòrra, Bearn, Comenge, Gavardan, Labord, Marsan, Navarra, Nebosan, Quate-vaths, Ribèra-Verdun, Sola e Vasadés, qu’èran países d’Estats. Qu’ei a díser qu’èran gavidats* per ua amassada compausada de delegats deus tres ordis (clergat, noblessa, tèrç estat) de cada país. Los Estats qu’avèvan poders fiscaus e gerivan*…
Read More40 – Gascons en America (10-12 ans)
Istòria Gascons en America Pendent las guèrras de religion, los protestants que volón crear colonias en America tà húger* las persecucions. La prumèra colonia que s’establí a Rio, au Brasil, de 1555 a 1560 mes ne s’escadó* pas. En 1562, lo capitani Joan Ribault que creè un fòrt en Florida. Que se’n tornè en França…
Read More39 – Guèrras contra l’Espanha -10-12 ans)
Istòria Guèrras contra l’Espanha En Italia, lo reiaume de Naples qu’èra gavidat* per cosins deu rei de França de la Maison d’Anjou. Mes en 1442, que passè au rei d’Aragon qui serà rei d’Espanha en 1469. Que s’enseguín guèrras on participèn los Gascons, soldats plan estimats. En 1494, Carles VIII que miè en Italia…
Read More38 – Darrèras guèrras de religion (10-12 ans)
Istòria Darrèras guèrras de religion Lo rei de França Enric IV, lo noste Enric per tots los Gascons, que balhè las suas tèrras a la corona de França en 1607, sauv las tèrras on èra sobiran. Qu’estó assassinat a París lo 14 de mai de 1610. Lo son hilh Loís qui avèva sonque ueit…
Read More37 – Rei de Navarra e de França (10-12 ans)
Istòria Rei de Navarra e de França Enric e Margalida de Navarra qu’avèvan ua hilha, Joana, qui’us succedí. Joana, vaduda* lo 16 de noveme de 1528, qu’estó neurida* a la cort de França. En 1541, a 12 ans, lo rei Francés 1èr l’obliguè a’s maridar dab lo Duc de Clèves, mes lo maridatge qu’estó…
Read More36 – Las guèrras de religion (10-12 ans)
Istòria Las guèrras de religion Lo rei de França, Francés 1èr (1494-1547), que tolerava las ideas navèras. Los protestants, ahardits*, que demandèn drets navèths, alavetz trobles comencèn un drin pertot. Lo protestantisme que tocava sustot letraherits*, nòbles e borgés. Lo rei seguent, Enric II, que’s morí en 1559. Catolics e protestants que’s pelegèn tà…
Read More35 – Enric e Margalida de Lebret (10-12 ans)
Istòria Enric e Margalida de Lebret En 1517, Enric II de Lebret* qu’estó rei de Navarra (non demorava sonque la Navarra baisha), coprince d’Andòrra, comte de Foish, de Bigòrra e de Bearn. A la mort deu son gran pair, Alan de Lebret, en 1522, qu’eretè de las tèrras de Lebret*, çò qui hasó d’eth lo…
Read More34 – Vath d’Aran, tèrra gascona (10-12 ans)
Istòria Vath d’Aran, tèrra gascona En vath d’Aran, que s’i parla gascon. Qu’ei aquiu que vad la Garona. La vath d’Aran apartenguèva au reiaume d’Aragon. En 1175, lo rei Alfons III que balhè la vath d’Aran a Centolh de Bigòrra qui’s maridè dab ua cosia deu rei. En l’an 1201, a Luishon, Pèir II…
Read More33 – Lo Biarn sobiran (10-12 ans)
Istòria Lo Biarn sobiran Lo Duc de Gasconha que creè lo Biarn en 866. Que s’agraní per maridatges, deu vescomtat d’Auloron en 1050 e deu vescomtat deu Montanerés en 1090 e per la conquista deu parçan d’Ortès suu vescomte de Dacs. Centolh V que decidí de non pas mes depéner deu Duc d’Aquitània. Qu’estampè…
Read More32 – La patz deus aulhèrs (10-12 ans)
Istòria La patz deus aulhèrs En la montanha, las estivèras* èran proprietat comuna deus poblans de las vaths. Que i amassavan lenha e hasèvan pèisher* lo bestiar. Pro viste, los poblans passèn acòrdis dab los de las vaths vesias tà partatjar las estivèras*, los camins tà pujà’i e las aigas. Aqueths acòrdis asseguravan la patz…
Read More