Istòria geo.

43 – Los intendents (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / avril 19, 2021

Istòria Los intendents Tà governar lo reiaume, lo rei que creè Generalitats, circonscripcions adminitrativas gavidadas* per un Intendent qui avèva poders sus l’armada, los impòsts, la justícia e l’administracion reiau. Que s’ocupava tanben deu desvolopament economic deu país. En Gasconha, que i avèvan las Generalitats de Guiana e la de Lengadòc creadas en 1552 a…

Read More

42 – Revòltas fiscaus (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / mars 8, 2021

Istòria Revòltas fiscaus Los Gascons n’aimavan pas pagar tròp d’impòsts. Mei d’un còp que’s susmautavan* contra los impòsts reiaus. Ací-baish, quauques uas de las susmautas*.   En 1541, lo rei Francés 1èr que voló hèr pagar la sau a las provincias tanhentas* au Gran Tòç. Bordèu que’s susmautè*. Los Bordalés que tuèn lo loctenent generau…

Read More

41 – Países d’Estats e Eleccions (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / janvier 25, 2021

Istòria Países d’Estats e d’Eleccions   En Gasconha, Agenés, Armanhac, Astarac, Bigòrra, Bearn, Comenge, Gavardan, Labord, Marsan, Navarra, Nebosan, Quate-vaths, Ribèra-Verdun, Sola e Vasadés, qu’èran países d’Estats. Qu’ei a díser qu’èran gavidats* per ua amassada compausada de delegats deus tres ordis (clergat, noblessa, tèrç estat) de cada país. Los Estats qu’avèvan poders fiscaus e gerivan*…

Read More

40 – Gascons en America (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / janvier 4, 2021

Istòria Gascons en America Pendent las guèrras de religion, los protestants que volón crear colonias en America tà húger* las persecucions. La prumèra colonia que s’establí a Rio, au Brasil, de 1555 a 1560 mes ne s’escadó* pas. En 1562, lo capitani Joan Ribault que creè un fòrt en Florida. Que se’n tornè en França…

Read More

39 – Guèrras contra l’Espanha -10-12 ans)

Par Anna-Pèire / novembre 30, 2020

Istòria Guèrras contra l’Espanha   En Italia, lo reiaume de Naples qu’èra gavidat* per cosins deu rei de França de la Maison d’Anjou. Mes en 1442, que passè au rei d’Aragon qui serà rei d’Espanha en 1469. Que s’enseguín guèrras on participèn los Gascons, soldats plan estimats. En 1494, Carles VIII que miè en Italia…

Read More

38 – Darrèras guèrras de religion (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / novembre 9, 2020

Istòria Darrèras guèrras de religion   Lo rei de França Enric IV, lo noste Enric per tots los Gascons, que balhè las suas tèrras a la corona de França en 1607, sauv las tèrras on èra sobiran. Qu’estó assassinat a París lo 14 de mai de 1610. Lo son hilh Loís qui avèva sonque ueit…

Read More

37 – Rei de Navarra e de França (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / octobre 12, 2020

Istòria Rei de Navarra e de França   Enric e Margalida de Navarra qu’avèvan ua hilha, Joana, qui’us succedí. Joana, vaduda* lo 16 de noveme de 1528, qu’estó neurida* a la cort de França. En 1541, a 12 ans, lo rei Francés 1èr l’obliguè a’s maridar dab lo Duc de Clèves, mes lo maridatge qu’estó…

Read More

36 – Las guèrras de religion (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / septembre 21, 2020

Istòria Las guèrras de religion   Lo rei de França, Francés 1èr (1494-1547), que tolerava las ideas navèras. Los protestants, ahardits*, que demandèn drets navèths, alavetz trobles comencèn un drin pertot. Lo protestantisme que tocava sustot letraherits*, nòbles e borgés. Lo rei seguent, Enric II, que’s morí en 1559. Catolics e protestants que’s pelegèn tà…

Read More

35 – Enric e Margalida de Lebret (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / août 31, 2020

Istòria Enric e Margalida de Lebret En 1517, Enric II de Lebret* qu’estó rei de Navarra (non demorava sonque la Navarra baisha), coprince d’Andòrra, comte de Foish, de Bigòrra e de Bearn. A la mort deu son gran pair, Alan de Lebret, en 1522, qu’eretè de las tèrras de Lebret*, çò qui hasó d’eth lo…

Read More

34 – Vath d’Aran, tèrra gascona (10-12 ans)

Par Anna-Pèire / août 10, 2020

Istòria Vath d’Aran, tèrra gascona   En vath d’Aran, que s’i parla gascon. Qu’ei aquiu que vad la Garona. La vath d’Aran apartenguèva au reiaume d’Aragon. En 1175, lo rei Alfons III que balhè la vath d’Aran a Centolh de Bigòrra qui’s maridè dab ua cosia deu rei. En l’an 1201, a Luishon, Pèir II…

Read More