Las armas medievaus

Lo noste jornalista, Arraton la trompeta, qu’arriba dens la sala d’armas deu castèth de Mauvesin. E que vei cavalèrs e soldats estar a entrainà’s. De que aver paur !

♠ Punt d’istòri

A l’Edat Mejana*, lo cavalèr que jura fidelitat, leiautat* e ajuda au senhor. Qu’a ua educacion de cavalèr :

• A sèt ans, qu’ei page a çò d’un senhor entà apréner las règlas de la Cort, la cortesia dab las daunas, e, a còps, a legir e a escríver.
• A quatorze ans, que vad escudèr*. Qu’apren a portà’s a chivau* e a combàter.
• Mei gran, qu’ei adobat* cavalèr.

Entà trucà’s qu’emplega espadas, lanças e arcs. L’espada qu’a ua lama de 70 cm dinc a 1,50 m de long. Que pesa de 1 kg (espada a ua man) dinc a 2 kg (espada a dus mans). La lança que mesura 1,80 m.

Los soldats qu’emplegan un barròt* dab un utís atacat ; un coteràs, ua pica…

♣ Entervista miada per Arraton la trompeta

Arraton : Que hètz l’ivèrn entà passar lo temps ?

Aimelin lo cavalèr : que depen deu senhor.

– Òc, e a çò deu Gaston Febus

–Aimelin en tot arríser : Dab eth, lo ser, que batalam* de caça, puish, de cap a las dètz de la nueit e dinc a miejanueit o mes, que sopam. Que i a pastèrs*, porets, gibièrs, e còcas a volontat. Los trobadors e los jonglaires que’ns diverteishen.

– E hè hred dens lo castèth ?

– Tiò que hè hred ! Sustot que lo senhor Gaston ne vòu pas alucar* lo huec. Que ditz qu’es tà las hemnas ! Un còp, que hasó plan hred, que’ns pelavam. E lo senhor Gaston que demanda : anatz cuélher lenha* tà la cheminèia.

L’Arnaut, entà arríser, que devara l’escalèr, que gaha un aso enqüèra cargat de lenha*, que’s hica lo tot sus las espatlas e que’ac depausa dens la cheminèia. Quin tròç d’arríser !

(L'istòria qu'estó contada per un cronicaire de Gaston Febus)

Vocabulari

adobat : adoubé (fait chevalier)
alucar : allumer
barròt: bâton
batalar : parler
Edat Mejana : Moyen-Âge
escudèr : écuyer
leiautat : loyauté
lenha: bois
pastèr :pâté
portà's a chivau : monter à cheval