Los crums
Lo cicle de l'aiga
Lo sorelh que rescauha l’aiga deus oceans qui’s transfòrma en gas per evaporacion. Que parlam de vapor d'aiga. Que’s passa la madeisha causa quan hèm borir aiga dens ua casseròla. L’aiga que’s transfòrma en vapor qui puja.
Se hicam un cobertís* dessús, la vapor que’s transfòrma en aiga suu cobertís. Que parlam de condensacion. De la madeisha faiçon, se lo sòu ei hred (en ivèrn), la vapor d’aiga dens l'aire que’s transfòrma en bruma o en giure*.
En altitud, quan la vapor d’aiga encontra lo hred, que i a tanben condensacion. Alavetz, la vapor que’s transfòrma en gotetas d’aiga qui pravan*, e atau, que fòrman los crums*. Quan pèsan tròp, que caden en balhar la ploja. De mei, se hè hred, las gotetas d’aiga que’s transfòrman en glaç e que caden en balhar nèu. Se las gotètas son tròp granas, que balhan peirada*.
Las diferentas fòrmas de crums
Qui a mei d'ua fòrma de crum. Los Cirrus que’s fòrman a mei de 5 quilomètres d’altitud e que balhan nèu e peirada. Los Estratús que’s fòrman entre 2 e 5 quilomètres d’altitud e que balhan ploja. Los Cumulus que’s fòrman en devath de 2 quilomètres d’altitude e que balhan ploja.
Los avions en tot volar hèra haut que son seguits d'ua coda blanca. Qu'ei vapor d’aiga qui balha crums tanben.
Tà saber mei, legir l'article sus Wikipèdia.
Vocabulari
cobertís: couvercle
crum: nuage
giure: gibre, givre
peirada: grèla, grêle
pravar: créisher, vàder gran, grossir