Los oceans o las mars granas
Los oceans qu’arrepresentan lo 70,8 % de la susfàcia de la Tèrra. L’aiga deus oceans qu’ei salada e qu’ei tostemps en movement.
Au hons deus oceans, corrents d’aiga que’s corren. Lo Gulf Stream, qu’ei un corrent d’aiga cauda qui arriba de las Caribas enlà, passa per l’America deu nòrd, arriba en Euròpa abans de s’en·hredir. Que devara au hons de l’ocean e que se’n torna rescauhà’s en las Caribas. Qu’ei eth qui balha lo climat doç de l’Euròpa.
L’atraccion de la luna que crea la mareja qui puja e devara dus còps per dia. L’aiga que puja, e com vira la Tèrra sus era medisha, la mareja qu’avança (qu’ei la mar ananta) o que recula (qu’ei la mar devara). Aus equinòccis, quan lo dia ei autan long com la nueit, la mareja qu’ei hòrta. Qu’ei lo punhèu.
Lo vent qui boha crea andadas. Mei e boha hòrt, mei e son granas las andadas. Un ciclòne o ua tempèsta luenhèca que pòt crear vagadas qui crean andadas hèra bèras qui pòden crear domaus deus grans sus las còstas.
Au hons de l’ocean, un volcan o un terratrem, que muda hòrt d’aiga. Lo movement de l’aiga que crea un tsunami. Lo tsunami qu’avança a 800 quilomètres per òra, que hè andadas gigantas, de mei de 10 mètres, qui arrivan sus la tèrra e destruseishen tot.
Sèrgi Clò-Versalhes
Vocabulari
andada: vague
mareja: marée
punhèu: les grandes marées
vagada: onde (dans la mer)