La Tèrra

La Tèrra qu’ei un planeta redond qui s’ei format mes de quate miliards d’annadas a. Que hè partida deu sistèma solar compausat de ueit planetas qui viran a l’entorn deu sorelh: Mercuri, lo mes pròche deu sorelh, Vènus, la Tèrra, Mars, Jupitèr, Saturne, Uranus e Neptun, lo mes luenhèc.

La Tèrra qu’a un satellit: la Lua. Que vira a l’entorn de la Tèrra en 27,3 dias.

La Tèrra que vira sus era medisha, segon un axe clinat de 23,4 grads, en 24 òras, sia un dia. La fòrça centrifuga de la rotacion qu’alargueish la Tèrra au nivèu de l’equator e aflaqueish los dus pòles (nòrd e sud). Atau, la Tèrra que sembla a un balon desgonflat.

De mes, la Tèrra que vira a l’entorn deu sorelh en 365 dias e 6 òras, sia ua annada.

Se vòs mes d'informacion, que pòts legir l'article La Tèrra que vira a l'entorn deu sorelh.

La Tèrra qu’ei compausada de :

• Un nucli au centra de la Tèrra, hèit sustot de hèr a ua temperatura de mes de 4 000 grads. Tà comparar la calor, que cau sonque 65 grads tà hèr còser un ueu! Aqueth nucli de hèr que vira dens un màntol de hèr liquide de 3 000 grads.
• Un màntol hèra espés que cobreish lo nucli. Qu’ei hèit de ròcas d'ua temperatura de 3 000 grads a 1 000 grads.
• La crosta de la Tèrra que flòta suu màntol. Qu’a ua pregondor de 5 a 80 quilomètres. La temperatura de 500 grads que baisha a mesura que s’apressam de la susfàcia de la Tèrra.

Tà véder quin ei lo dehens de la Tèrra, que cau copar en long un persec. L’òs qu’ei lo nucli, la carn qu’ei lo màntol e la pèth qu’ei la crosta.

Sèrgi Clò-Versalhes