10-12 ans
20 – Ua carta de costumas (10-12 ans)
Istòria (Ua carta de costumas La prumèra carta coneguda qu’ei la d’Auloron, escriuta en l’an 1080. Cartas qu’èran autrejadas* a la hondacion de sauvatèrras, castèthnaus e bastidas on èran precisats los drets deus poblants e deu senhor. Bernat VI comte d’Armanhac autregè la carta de Castèthnau de Ribèra baisha lo 1er de noveme de…
Read More
19 – Vilas e vilatges (10-12 ans)
Istòria Vilas e vilatges A l’epòca deus Romans, lo monde que vivèvan a l’entorn de las villae esparriscladas* en lo parçan. Quan se bastín glèisas o castèths, lo monde que s’arregropèn en quauques maisons. Atau, lo vilatge de L’Arromieu dens lo Gèrs estó creat en l’an 1080 a costat de la cabana d’un ermita.…
Read More
18 – Las crotzadas (10-12 ans)
Istòria Las crotzadas Los Turcs que guerrejavan contra l’empèri crestian d’Orient. En l’an 1071, que conquistèn Jerusalèm e empachèn lo romivatge*. Alavetz, lo Papa Urban, qui èra a Clarmont d’Auvèrnha, prediquè en 1095 la desliurança de Jerusalèm. Autanlèu, monde de tots país que partín. Qu’obtengón la remission deus lors pecats, e los lors bens qu’estón…
Read More
17 – Ua Gasconha navèra (10 – 12 ans)
Istòria Ua Gasconha navèra Après la batalha de la Castela de 1036, los ducats d’Aquitània e de Gasconha estón arregropats e gavidats* peu Duc Gui-Jaufré. Los Gascons n’ac volón pas e la Gasconha que cambiè. Lo Biarn qui èra luenh de Bordèu miè ua politica autonòma. Per maridatges, que s’estaquè* las vescomtats d’Auloron,…
Read More
Pelòt eròi o bandolèr ? (10-12 ans)
Pelòt eròi o bandolèr ? Pelòt, tau ei lo chafre* balhat a Joan Lamon. Joan Lamon qu’ei un Bigordan de la fin deu sègle XVIII – debuta deu sègle XIX. Que vad a la fin deu sègle XVIII a Soreac en Bigòrra e que’s moreish* en 1816 a Tarba. Que coneishem Pelòt coma lo « Robin…
Read More
16 – La Glèisa en Gasconha (10-12 ans)
Istòria La Glèisa en Gasconha La cristianizacion de la Gasconha que comencè au sègle 4au per missionaris venguts d’Africa e de Siria : Sever, Clar, Lupèrc, Orens, Saturnin, qui balhèn la sua especificitat a la Glèisa gascona. Bèth temps a, lo crisme qu’arremplaçava la crotz en las glèisas. Batias* que’s hasèvan per trempèra* e non pas…
Read More
15 – La reconquista (10-12 ans)
Istòria La reconquista En l’an 711, los Sarrasins qu’arribèn en Espanha e conquistèn lo reiaume Visigòt, manca Asturias e vaths pirenencas. En l’an 721, qu’estón batuts peu Duc Audon (o Eudes) d’Aquitània a la batalha de Tolosa. Mes en passar peu pòrt de Roncesvaus, qu’arribèn a Peitius on estón arrestats per las armadas deu Duc…
Read More
14 – La lenga gascona (10-12 ans)
Istòria La lenga gascona Quan invadín la Gasconha, los Romans qu’amièn* ua lenga, lo latin. Romans e letraherits* qu’utilizèn aqueth latin, mes lo pòple aquitan que continuè de parlar la sua lenga. Ne coneguem pas la lenga de qui parlavan mes qu’èra pròcha de la deus Ibèrs en Espanha. Los Ibèrs qu’escrivèvan com ac amuisha…
Read More
Alienòr d’Aquitània (10-12 ans)
Istòria Alienor d’Aquitània Alienòr d’Aquitània, qu’ei ua hemna misteriosa a l’imatge de la Dauna de Brassempoi. Non sabem d’era ni la sua data de naishença ni la de la sua mort. Que pensam qu’ei vaduda a l’entorn de 1020 e que s’ei morta en 1204. Qu’ei la petita hilha deu purmèr trobador coneishut …
Read More
13 – Los comtes de Gasconha (10-12 ans)
Istòria Los comtes de Gasconha Los reis deus Francs qu’èran mèstes de l’Aquitània. Que senhorejavan* entre Lèira e Garona. En Gasconha, los Gascons qu’èran quasi independents. Lo Duc de Bordèu que s’encargava de las armadas e de deféner la Gasconha Ulteriora qui èra en Espanha. Lo comte de Gasconha qu’era encargat de l’administracion. Lo rei…
Read More